Compliance: de ultieme gids

Compliance: betekenis

Alle financiële organisaties willen graag compliant zijn. Compliance betekent in eerste instantie dat je voldoet aan wet- en regelgeving. Maar compliance gaat over veel meer dan alleen wet- en regelgeving. Compliance gaat ook over normen en het voorkomen van wangedrag binnen organisaties. We vertellen je in deze blog alles over de brede betekenis van compliance.

Wat is compliant gedrag?

Compliant gedrag is gedrag dat in overeenstemming is met geldende wetten en regels, interne procedures en geldende normen. Typisch compliant gedrag kun je omschrijven als integer en verantwoordelijk handelen richting de samenleving, de eigen bedrijfsvoering en klanten.

Waarom is compliance belangrijk?

Compliance is vooral van betekenis voor financiële instellingen, zoals banken, verzekeraars, notariskantoren, beleggingsfondsen en pensioenfondsen.

Het compliant naleven van wet- en regelgeving ervoor dat een bedrijf geen risico loopt op bijvoorbeeld boetes, schorsingen en faillissement. De boetes voor non-compliance kunnen oplopen tot miljoenen euro’s. Zo kunnen velen zich nog wel herinneren dat ING Nederland in 2018 een schikking van 775 miljoen euro trof met het Openbaar Ministerie, omdat hun compliance niet op orde was. Compliance draagt dan ook direct bij aan het voorkomen van negatieve publiciteit. Je wilt als financiële instelling absoluut niet in het nieuws komen vanwege enorme boetes die in een adem genoemd worden met criminele activiteiten.

Ook leidt compliance tot vertrouwen bij klanten, partners en de samenleving als geheel. Als een bedrijf compliant is, weten klanten zeker dat ze zaken doen met een organisatie die juridisch in orde is. Daar doen klanten graag zaken mee. En consumentenvertrouwen leidt weer tot een stabiele economie.

Het waarborgen van compliance bevordert ook eerlijke concurrentie en een gelijk speelveld voor alle bedrijven. Dankzij compliance houden bedrijven zich allemaal aan dezelfde regels. Geen enkele organisatie heeft nog oneerlijk voordeel ten opzichte van andere bedrijven. Bedrijven kunnen geen voorsprong nemen door bijvoorbeeld te handelen met voorkennis, of hun vermogen te vergroten via illegale geldstromen.

Als laatste zorgt compliance ook voor een veilig werkklimaat in een organisatie. Compliancebeleid zorgt ervoor dat medewerkers zich goed kunnen wapenen tegen eventuele criminele druk van buitenaf. Ook worden medewerkers constant bijgeschoold in de laatste wet- en regelgeving, waardoor ze altijd precies weten wat het juiste om te doen is.

Onderdelen van compliance

Compliance omvat verschillende aspecten, waaronder:

Het ontwikkelen en implementeren van beleid en procedures die voldoen aan de geldende wet- en regelgeving.
Het trainen van medewerkers om bewust te zijn van compliance kwesties en hoe ze deze kunnen aanpakken.
Het uitvoeren van monitoring- en auditsystemen om te controleren of de naleving correct verloopt.
Het reageren op en onderzoeken van eventuele compliance overtredingen.
Het rapporteren aan relevante instanties over de status van de naleving.

Welke wet- en regelgeving is van belang?

Compliance baseert zich op verschillende nationale en internationale wetten. Belangrijke Nederlandse compliance wetten zijn de Wet op het financieel toezicht (de Wft) en de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (de Wwft). Ook de privacywet Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is een belangrijke compliancewet waar ook financiële instellingen aan moeten voldoen. De AVG is de Nederlandse uitwerking van de internationale General Data Protection Regulation (de GDPR).

Wat zijn compliance verplichtingen?

We zetten de belangrijkste compliance verplichtingen en wetten voor de financiële sector in Nederland even op een rijtje:

Bescherming van persoonsgegevens (AVG/GDPR)
Antiwitwasregelgeving (Wft en Wwft)
Arbeidsrechtelijke voorschriften (Arbowet)
Milieuvoorschriften (Wet milieubeheer)
Maatschappelijke verantwoordelijkheid (ESG)
Rapportageverplichtingen over ESG (CSRD)
Veiligheidsnormen (zoals ISO-certificeringen)

Hoe meet je compliance?

Compliance meet je door interne en externe audits, interne evaluaties en risicoanalyses. Door regelmatige interne evaluatie en risicoanalyse kun je eventuele tekortkomingen identificeren en op tijd corrigeren. Het is handig om dat te doen voordat een externe auditor je organisatie of afdeling beoordeelt. Externe audits beoordelen definitief of je compliant bent. Deze audits worden regelmatig herhaald.

Wat zijn compliance risico's?

Compliancerisico's zijn mogelijke gevaren voor een organisatie als gevolg van niet-naleving. Deze risico's kunnen financiële boetes, reputatieschade en zelfs juridische sancties omvatten. Door een proactieve aanpak kunnen organisaties zich beter wapenen tegen deze risico's.

Wat is het verschil tussen Legal en compliance?

Hoewel beide gebieden zich richten op wet- en regelgeving, verschillen Legal en Compliance van elkaar. Legal behandelt voornamelijk juridische zaken en vertegenwoordigt de organisatie in juridische kwesties. Compliance daarentegen richt zich op het voorkomen van juridische problemen door ervoor te zorgen dat de organisatie in overeenstemming met de geldende wetten en regels handelt.

Wat is compliance monitoring?

Compliance monitoring houdt in dat een organisatie regelmatig toezicht houdt op de naleving van wet- en regelgeving. Dit bereik je door interne controles, audits en rapportage. Compliance monitoring helpt bij het identificeren van gebieden die verbetering nodig hebben. Zo kan een organisatie of afdeling verbeteringen tijdig doorvoeren. Compliance monitoring verkleint compliance risico’s enorm.

Wat is een compliance onderzoek?

Een compliance onderzoek wordt uitgevoerd wanneer er een vermoeden is van een mogelijke compliance overtreding. Het omvat het verzamelen van bewijsmateriaal en het analyseren van de situatie om te achterhalen of een wet of norm daadwerkelijk is overtreden.

Een zorgvuldig en grondig onderzoek is essentieel om passende maatregelen te nemen en herhaling te voorkomen. Bij het constateren van een wettelijke overtreding kan aangifte worden gedaan bij de politie. Bij interne overtredingen kunnen interne sancties worden genomen, zoals het schorsen van een medewerker.

Wat zijn compliance audits?

Compliance audits zijn gestructureerde en systematische beoordelingen van de naleving van wet- en regelgeving binnen een organisatie. Het doel is om te controleren of de interne processen in lijn zijn met externe eisen.

Wat is een compliance plan?

Een compliance plan is een strategisch document dat de doelstellingen, beleidslijnen en procedures voor naleving van wet- en regelgeving binnen een organisatie uiteenzet. Het is een leidraad die ervoor zorgt dat alle betrokkenen, van directie tot operationeel medewerkers, begrijpen wat er van hen wordt verwacht. Ook maakt een compliance plan duidelijk hoe er wordt gehandeld bij het overtreden van een regel, norm of wet.

Wat zijn compliance vraagstukken?

Compliance vraagstukken kunnen variëren van kwesties over medewerkersgedrag, tot complexe juridische interpretaties en ethische dilemma's. Belangrijke compliance-vraagstukken waar financiële organisaties veel aandacht aan besteden, zijn het voorkomen van witwassen van geld en terrorismefinanciering, maar ook mededingingsrecht, arbeidswetgeving, milieuwetgeving en databescherming.

Wat is een compliance document?

Een compliance document is een schriftelijke verslaglegging van alle zaken die met naleving te maken hebben. Denk aan beleidsdocumenten, rapporten, bewijsmateriaal van audits en interne controles. Met deze documenten kan een organisatie haar inspanningen op het gebied van compliance aantonen.

Ben je geïnteresseerd in Compliance en ben je benieuwd naar de mogelijkheden?

Willem helpt je graag verder. Kom in contact om te verkennen wat jij belangrijk vindt en hoe je je wilt ontwikkelen.

Wat doet een compliance officer?

Een compliance officer is verantwoordelijk voor het waarborgen van compliant gedrag binnen een organisatie. Hij of zij zorgt ervoor dat de hele organisatie in lijn met geldende wet- en regelgeving handelt. De compliance officer is dus als geen ander op de hoogte van veranderende internationale en nationale wet- en regelgeving.

Ook heeft een compliance officer een goede antenne voor maatschappelijke ontwikkelingen en stemt intern compliance beleid daar op af. Zo zorgt een compliance officer ervoor dat normen en waarden uit de samenleving, ook binnen een finance organisatie gelden.

Is de aanstelling van een compliance officer verplicht?

De Wet op het financieel toezicht (Wft) vereist van financiële organisaties dat ze hun compliance goed op orde hebben. Het aanstellen van een compliance officer is niet letterlijk verplicht volgens deze wet. Organisaties mogen zelf weten hoe ze hun compliance inrichten, zolang ze maar compliant zijn. Het aanstellen van een compliance officer is vaak wel de meest geschikte manier om compliance te waarborgen.

Mag een organisatie een externe compliance officer aanstellen?

Ja, organisaties kunnen ervoor kiezen om een externe compliance officer aan te stellen. Dit is vooral handig voor kleinere bedrijven die niet de middelen hebben om een fulltime interne compliance officer aan te stellen. Externe compliance professionals kunnen gespecialiseerde kennis en frisse perspectieven bieden. Grote financiële instellingen hebben vaak wel eigen compliance officers. Grote multinationals hebben zelfs compliance teams.

Waarom starten als compliance officer?

Als compliance officer speel je een impactvolle rol bij het creëren van een cultuur van integriteit en verantwoordelijkheid in een organisatie. Het is een uitdagend beroep dat je in staat stelt om bij te dragen aan de groei en reputatie van een bedrijf. Je draagt er aan bij dat je de financiële markt gezond en stabiel houdt. Zelfs bij de allergrootste multinationals heb je het gevoel dat je er direct toe doet.

Hoe word ik een compliance officer?

Een goede basis voor compliance officer worden is ervaring met juridische of financiële vraagstukken, en hbo- of wo- werk- en -denkniveau. Je kunt compliance officer worden door direct in dienst te treden bij een financiële organisatie, of door samen te werken met een gespecialiseerde detacheerder. Het voordeel van een detacheerder is dat er uitgebreid gezocht wordt naar de perfecte match met een opdrachtgever. Je hebt daarnaast de mogelijkheid om meerdere opdrachten bij verschillende opdrachtgevers te doen. Ook doe je kennis op in het brede compliance vak, via trainingen of masterclasses samen met collega’s die bij andere opdrachtgevers werken.

Welke opleiding compliance officer?

Vaak hebben compliance officers een opleiding als Rechten, Economie of Management, Economie en Recht achter de rug. De meest gelopen route is dat je eerst KYC- of CDD-analist wordt, en daarna compliance officer. Je kunt er ook voor kiezen om na je studie de Certified Compliance Officer-opleiding te volgen. Daarmee specialiseer je je direct tot compliance officer. Maar vaak volg je deze studie pas na wat werkervaring.

Welke kennis heeft een compliance officer nodig?

Een compliance officer moet een grondig begrip hebben van relevante wet- en regelgeving, zoals de Wft en de Wwft. Ook is het belangrijk dat een compliance officer kennis heeft over bedrijfsethiek, risicobeheer en interne controlepraktijken. Communicatieve vaardigheden en het vermogen om anderen te overtuigen van het belang van naleving zijn ook essentieel.

Zo ziet de werkdag van een compliance officer analist eruit

De werkdag van een compliance officer analalist ziet er iedere dag weer anders uit. De ene dag zit je vol in de data, en de andere dag ben je bezig met ethische vraagstukken. Je werkt aan risicobeoordelingen, het opstellen van rapporten, het trainen van medewerkers, het updaten van compliance-beleid, het onderzoeken van afwijkende signalen en het begeleiden van interne en externe audits.

Wat verdient een compliance officer?

Over het algemeen kunnen compliance officers een competitief salaris verwachten, vooral gezien het belang van hun rol. Junioren starten bij € 2750,-. Je salaris kan door de jaren heen oplopen tot zo’n € 5500,-

Wat verdient een senior compliance officer?

Senior compliance officers zijn van grote betekenis voor het leiden van nalevingsprogramma's en het adviseren van het management over complexe vraagstukken. Bij deze grote verantwoordelijkheden hoort ook een fors salaris. Compliance officers kunnen tot € 5500,- per maand verdienen.

Bestaat er een beroepsorganisatie voor compliance officers?

Ja, er zijn beroepsorganisaties die zich richten op compliance professionals, zoals de VCO, de beroepsvereniging voor professionals op het gebied van ethiek, compliance en integriteit. Deze organisaties bieden netwerkmogelijkheden, trainingen en online platforms om de expertise van compliance officers te verbeteren.

Doorgroeimogelijkheden van een compliance officer

Een compliance officer kan doorgroeien naar hogere functies binnen compliance, zoals compliance manager. En vanuit compliance manager zou je uiteindelijk CCO (Chief Compliance Officer) kunnen worden. Deze leidinggevende rol omvat het bepalen van het strategische beleid op het gebied van naleving en het sturen van het gehele compliance-team. Als compliance officer doe je ook stevige ervaring op in het financiële veld, die de overstap naar andere functies in het financiële wezen mogelijk maakt.

Past het beroep van compliance officer bij mij?

Als je interesse hebt in ethisch handelen, het naleven van regelgeving en het willen bijdragen aan een verantwoorde bedrijfscultuur, dan kan het beroep van compliance officer goed bij je passen. Een carrière in compliance biedt de mogelijkheid om een positieve impact te hebben op het bedrijfsleven en de samenleving als geheel.

Compliance in Nederland

Compliance is in Nederland wat later op gang gekomen dan in andere landen met veel internationale financiële handel. De VS en de UK hadden al in de twintigste eeuw stevige compliance regelgeving ontwikkeld, zowel binnen organisaties als vanuit de overheid. In heel Europa, en ook in Nederland, is compliance helemaal volwassen geworden na een aantal grote fraudegevallen als de Libor-affaire bij de Rabobank in 2013, de Panama Papers-affaire in 2015 en de Danske Bank-affaire in 2017.

Tegenwoordig is compliance niet meer weg te denken bij financiële organisaties. Europese wet- en regelgeving vereisen stevige compliance. Ook vraagt de maatschappelijke opinie steeds meer om compliant handelen door financiële instellingen. De bankencrisis in 2007 en 2008 heeft gezorgd voor een flinke daling in het vertrouwen in financiële instellingen - vertrouwen dat nu weer opgekrikt wordt door compliance officers.

Compliance en trends

In 2023 zien we enkele opkomende en doorzettende trends op het gebied van compliance, waaronder een grotere focus op ethisch leiderschap, geavanceerde technologieën voor nalevingsbewaking en meer aandacht voor duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen.

De belangrijkste compliance trends in 2023 en verder

Ethiek en integriteit als leidende principes in het zakendoen
Gebruik van kunstmatige intelligentie en data-analyse om compliance risico's te identificeren
Focus op duurzaamheid en ESG (Environmental, Social, Governance) factoren
Samenwerking tussen bedrijven en regelgevers om best practices te bevorderen
Bewustwording en training van medewerkers om nalevingscultuur te versterken

In een wereld waar ethisch gedrag en naleving van wet- en regelgeving steeds belangrijker worden, speelt compliance een essentiële rol in het waarborgen van verantwoordelijk en duurzaam zakendoen. Als compliance officer ben je een sleutelfiguur in het bevorderen van deze cultuur en het verzekeren van een succesvolle toekomst van financiële organisaties.

Compliance via Kayak

Als compliance officer ben je een sleutelfiguur voor zowel interne regelgeving als externe wetgeving. Op zoek naar een boeiende carrière als compliance officer? Bij een instelling die je uitdaagt om verder dan alleen wet- en regelgeving na te leven? Word dan compliance officer namens Kayak. Wij dagen je uit - zowel bij je opdrachtgever als via ons ontwikkelprogramma ‘Live your potential’.

Willem Heutink, Recruitment Manager

+31 (0)6 48 06 39 57 Whatsapp w.heutink@wearekayak.com