Het nieuwe pensioenstelsel

Het nieuwe pensioenstelsel of Wet Toekomst Pensioenen (WTP) heeft impact op iedere werkende en niet-werkende Nederlander. Vergrijzing vergroot de kloof tussen gepensioneerden en werkenden, en ook de economische en arbeidsmarkt zijn drastisch veranderd. Wat waren de drijfveren van het kabinet? En wat betekenen de veranderingen voor de betrokkenen? Je leest het in deze blog.

Waarom komt er een vernieuwd pensioenstelsel?

In het oude pensioenstelsel staat het collectief voorop. De werkenden sparen met elkaar voor een potje, waar de gepensioneerden van genieten. Gaat het iets minder goed in de economie, dan delen we ook de risico’s. Zo is het een lange tijd goed gegaan, maar komt de verhouding scheef te liggen als er te weinig werkenden zijn. Vanaf 1 januari 2028 geldt de nieuwe regeling voor moeten alle pensioenregelingen aangepast zijn aan de nieuwe wetgeving. 

Huidige stelsel niet langer passend

Het huidige pensioenstelsel was goed uitgedacht, maar is niet meer toekomstbestendig, want:

• Bepaalde toezeggingen voor de toekomst kunnen niet waargemaakt worden, bijvoorbeeld het niet-indexeren of doorvoeren van kortingen

• Het is niet duidelijk wat je voor jezelf of voor een ander opbouwt en wie straks jouw pensioen opbouwt

• De arbeidsmarkt is veel veranderd doordat mensen vaker van baan wisselen of zelf gaan ondernemen

Wat zijn de grootste veranderingen in het nieuwe pensioenstelsel?

De overheid wil dat straks iedereen van zijn of haar pensioen kan genieten. Daarom voert het 5 veranderingen door.

1. AOW-leeftijd stijgt minder snel

In het huidige stelsel staat dat de AOW-leeftijd meebeweegt met de levensverwachting. In het nieuwe stelsel zijn AOW-leeftijd en levensverwachting nog steeds gekoppeld aan elkaar, maar stijgt de AOW-leeftijd minder snel mee. 

In plaats van dat de pensioenleeftijd 1 jaar stijgt per jaar dat we langer leven, stijgt deze 8 maanden. Dit geldt vanaf 2025. Tot die tijd is de AOW-leeftijd 67 jaar en 3 maanden. Met de nieuwe regeling is dit 67 jaar. Dit is in ieder geval bepaald tot het jaar 2026.

2. Extra keuzerecht: pensioenuitkering in 1 keer 

In plaats van het pensioen in termijnen uit te laten betalen, kunnen gepensioneerden ervoor kiezen om een eenmalig bedrag op te nemen. Dit heet heet ‘bedrag ineens’. Dit bedrag is maximaal 10% van je ouderdomspensioen. Hiervoor de keuze maken is handig als je schulden hebt om af te lossen, als je wilt reizen of je woning wilt verbouwen.

Het is ook belangrijk om te weten dat je dit bedrag alleen op je pensioendatum kunt laten uitkeren en dat de rest van je pensioenuitkering lager is. Daarnaast is je inkomen het jaar van je pensioen hoger, waardoor je misschien in een andere belastingschijf valt en meer belasting moet betalen. Dit valt onder de gevolgen van het nieuwe pensioenstelsel.

3. Transparanter en persoonlijker pensioenstelsel

Bepaalde aspecten van het huidige en nieuwe pensioenstelsel blijven hetzelfde. Zo bouw je pensioen op via je werkgever. Daarnaast is je pensioen gekoppeld aan de economie. Pensioenen stijgen bij economische groei. Bij tegenvallers gaat het pensioen omlaag. Dit heeft te maken met ingebouwde ‘schokdempers’. Die vangen de pieken en dalen van de financiële markten op. Ook geldt: hoe dichter bij je pensioenleeftijd, hoe minder schommelingen in de pensioenen.

Wat gaat er veranderen? Je ziet duidelijker hoeveel pensioen jij en je werkgever voor jou opbouwen. Als werkende maak je hier afspraken over met je werkgever. Pensioenuitvoerders voeren deze vervolgens uit. Dit deel wordt uiterlijk 1 januari 2028 helemaal uitgerold. Ook kunnen pensioenen sneller stijgen en dalen. Wel komen er regels zodat pensioenen niet te snel dalen.

4. Betere pensioenafspraken voor vervroegd stoppen met werken

In Nederland bestaat de zogeheten Regeling voor Vervroegd Uittreden (RVU). Bedrijven moeten RVU betalen als hun werknemers vervroegd met pensioen gaan. Dit is als het ware een boete aan bedrijven zodat zij werknemers ontmoedigen eerder te stoppen met werken.

Werkgevers krijgen in het nieuwe pensioenstelsel de optie om werknemers maximaal 3 jaar voor AOW-leeftijd € 22.000 per jaar aan te bieden. Ze hoeven dan geen RVU-heffing te betalen. Dit is speciaal voor mensen met een fysiek zwaar beroep of mensen met een stressvolle functie. Denk aan stratenmakers en politieagenten.

5. Beter nabestaandenpensioen

De regels van het nabestaandenpensioen worden verder aangescherpt. Wanneer een partner overlijdt en nog pensioen krijgt, ontvangt de partner dit bedrag. In de nieuwe regeling staat dat er straks maar één soort partnerpensioen is. Deze is niet meer afhankelijk van het aantal gewerkte jaren.

Nu schommelt de eindleeftijd van het wezenpensioen tussen de 21 en 30 jaar. De eindleeftijd voor wezenpensioen is straks 25 jaar. Dit komt in de wet te staan. Daarnaast is het maximumbedrag 20% in plaats van 7% van het salaris van de overleden ouder.

3 soorten pensioenregelingen

Al aan het begin van je werkzame leven moet je beslissen hoe je gaat sparen voor je pensioen. Dit zijn de 3 regelingen:

1. Uitkeringsovereenkomst: in deze regeling krijg je een vooraf bepaalde uitkering. De hoogte hiervan is op basis van je laatstverdiende of gemiddelde loon.

2. Kapitaalovereenkomst: je bouwt kapitaal op tijdens je carrière. Je moet zelf met dat kapitaal je pensioenuitkering regelen.

3. Premieovereenkomsten: de hoogte van je pensioen is afhankelijk van hoe je ingelegde premies zijn belegd door pensioenfondsen. 

De rol van de toezichthouder

De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) houden toezicht op de Pensioenwet. De AFM controleert of pensioenbedrijven duidelijke informatie geven aan mensen over hun pensioen. De pensioenuitvoerders zijn verplicht dit op tijd en op de juiste manier te doen, zowel online als offline. Door de nieuwe pensioenregels, bijvoorbeeld de eenmalige uitkering, krijgt de AFM het drukker. Want de AFM wil ervoor zorgen dat mensen die keuze volledig snappen.

Waar de AFM zich bezighoudt met informatievoorziening, focust DNB zich op de financiën van de pensioenen. Ze controleren of de pensioenfondsen goed omgaan met het geld en of de fondsen juist bestuurd worden. Dat gebeurt doordat fondsen hun plannen moeten indienen en deze door DNB laten goedkeuren. Deze controle zorgt ervoor dat mensen zeker kunnen weten dat ze hun geld straks krijgen als ze met pensioen zijn.

De verhouding en samenwerking tussen pensioenuitvoerder en pensioenfonds

De samenwerking tussen pensioenuitvoerders en pensioenfondsen is cruciaal voor een succesvolle uitvoering van het nieuwe pensioenstelsel. Samen zorgen zij ervoor dat de pensioenen goed geregeld blijven en dat iedereen op tijd de juiste informatie ontvangt.

 Wat betekent het nieuwe stelsel voor huidige gepensioneerden?

Voor mensen die al met pensioen zijn, blijven delen van het pensioenstelsel hetzelfde. De gevolgen van het nieuwe stelsel merken ze niet direct. Zo blijven ze AOW van de overheid ontvangen, krijg je dat zo lang je leeft en neemt je partner het over als je overlijdt. Bovendien blijven er vertegenwoordigers die samen afspraken maken over de regelingen. Bijvoorbeeld vakbonden en ondernemingsraden.

Uiteindelijk merkt iedereen wat van het nieuwe stelsel, ook de al gepensioneerden. Bijvoorbeeld bij overlijden van de partner en de vermindering van de schommelingen. Voor 40-ers en 50-ers is de overgang nadelig. Zij spaarden jarenlang pensioen op voor de oudere generaties, terwijl straks niemand dat meer doet voor hen. Daarom bepaalt de overheid dat zij compensatie krijgen. Wat voor compensatie is nog niet bekend.

Hoeveel gaan de pensioenen omhoog in 2024?

Volgens berekeningen van het CPB is de verwachte indexatie van de pensioenen met 3,6% hoger dan de inflatie van 3,2%. De koopkracht van gepensioneerden versus die van werkenden is naar verwachting in 2024 wel lager omdat de pensioenindexatie van 3,6% lager is dan de loongroei van 5%. Hoeveel de toeslagen daadwerkelijk worden verhoogd, is niet bij elk pensioenverstrekker duidelijk.

Voorbereiden op het nieuwe stelsel

Ben je al gepensioneerd? Dan merk je nu nog niet veel van het nieuwe stelsel en hoef je er ook iets voor te doen. Elk pensioenfonds en -verzekeraar gaat gepensioneerden en werknemers informatie geven over de wijzigingen.

Kan ik alvast wat doen?

De nieuwe regeling moet evenwichtig zijn. Dat betekent dat niemand er veel op vooruit mag gaan en ook niemand op achteruit. Lees je in, in wat de regeling voor jou betekent. Heb je vragen of klachten? Meld dit bij je pensioenfonds of -verzekeraar. 

Wil je meer inzicht in hoe je er nu voor staat en straks? Bekijk dan alle informatie op www.mijnpensioenoverzicht.nl. Hier zie je hoeveel AOW je krijgt en hoeveel pensioen van je werkgever. Ook vind je extra uitleg over je pensioen.

Overstap naar nieuw pensioenstelsel: nog veel te doen

1 juli 2023 is de nieuwe pensioenwet ingegaan. Op 1 januari 2028 moeten alle pensioenfondsen en -verzekeraars voldoen aan de nieuwe wetgeving. Tot die tijd hebben alle stakeholders de tijd om zich voor te bereiden en de regels aan te passen. De gevolgen van het nieuwe pensioenstelsel zijn voor de een duidelijker en sneller te merken dan voor de ander.

Welke overgangsmaatregelen voor het pensioenakkoord komen er?

De gevolgen van het nieuwe pensioenstelsel zijn niet mals voor de pensioenverstrekkers. Ze moeten een transitieplan maken zodat iedereen straks eenvoudig gebruikmaakt van de nieuwe regeling. De sociale partners en de pensioenfondsen maken samen afspraken wanneer een regel vanuit de wet verplicht is. Is er geen verplichtstelling? Dan mogen werknemers, vakbonden en bedrijven zelf bedenken hoe de nieuwe regels gaan werken. 

Samen voorbereid op de toekomst

Het nieuwe pensioenstelsel brengt een hoop veranderingen met zich mee, maar wij bij Kayak zien verandering als een kans om samen te groeien. Met een frisse blik en de juiste informatie, navigeren we door alle regels heen. Meer weten hoe we voor jou de regels begrijpelijk maken?